De reden achter de vijandige benadering van Trump

Een nieuwe president van het meest machtige land ter wereld, de Verenigde Staten, die bezig is met de uitrol van een politieke agenda die zijn weerga niet kent. In deze nieuwsbrief berichten wij u over het doel van de maatregelen. Waarom doet de Trump-regering dit? Wat is de reden achter de vijandige benadering van Donald Trump?

De Verenigde Staten heeft een enorme uitdaging. De grootste economie ter wereld kampt namelijk met een schuld van 36 biljoen dollar. In 2024 bedroeg het tekort in dat jaar alleen al 1,8 biljoen dollar. Naast het harde gegeven dat een deel van de 36 biljoen schuld dient te worden geherfinancierd, dient het jaarlijkse tekort (1,8 biljoen) extra te worden geleend. Amerika leent dit geld van andere landen. Dit zijn ook de landen waar het handel mee drijft.
Decennia lang is het lenen van geld geen groot probleem geweest. Lange tijd was de kapitaalmarktrente immers extreem laag en de Amerikaanse economie (de grootste en sterkste ter wereld) was in staat om – als gevolg van die lage rente – uit de schulden te groeien. Bijna twee derde van het Amerikaans bruto-nationaal product wordt gerealiseerd door consumptie. En consumeren kunnen ze in Amerika. Een groot gedeelte van de producten wordt in het buitenland gemaakt. En daar wil de Trump-regering nu snel een eind aan maken.

1. MAGA brengt Amerika weer op de kaart

Trump wil allereerst directe invulling geven aan zijn slogan ‘Make America Great Again’ (MAGA). En dan het liefst in de taal die zijn achterban gewend is. Dat is ook de reden voor de Amerikaanse regering om de acties te voorzien van veel negatieve retoriek over de handelspartners. MAGA richt zich op het versterken van nationale belangen en het nationale gevoel enerzijds, maar ook een versterking van de Amerikaanse economie en het verminderen van buitenlandse afhankelijkheid anderzijds.
Tijdens zijn eerste ambtsperiode in 2018 is het slechts gedeeltelijk gelukt om de productie-industrie terug te brengen naar de VS. Met een agressieve tweetrapsraket hoopt hij dit keer meer te bereiken. Bedrijven zullen naar zijn verwachting snel reageren. Om zoveel mogelijk concurrentiepositie te behouden verwacht Trump dat zij (een deel van) de productie naar de VS verhuizen. Of dit echt succesvol gaat zijn, is de vraag. Een verhuizing van fabrieken kost tijd en vergt een enorme mobilisatie van geschoold personeel en jonge arbeidskrachten. Veel analisten schatten in dat juist de nieuwe anti-immigratiepolitiek dit juist tegenhoudt.

2. Minder rentelasten

Ten tweede is Trump erop gebrand dat de kapitaalmarktrente daalt. Hij heeft meerdere keren uitgesproken dat volgens hem de rente omlaag moet. Ook zet hij openlijk de Federal Reserve (Fed) onder druk om de beleidsrente te verlagen. Een lagere rente is een directe manier om de stijgende schuldenlast in de vorm van rentebetalingen te drukken. De maatregelen hebben tot dusver bijgedragen aan een lagere kapitaalmarktrente. Vorig jaar bedroeg de 10-jaars Treasury nog 4,8%. Nu noteert deze bijna een vol procent lager op 3,9%. De angst voor een recessie brengt de kapitaalmarktrente in rap tempo op niveaus die Trump graag wil. Dat lijkt nu meer prioriteit te hebben dan de economische groei. Dit markteffect is een bijkomstig voordeel voor Donald Trump. Hij heeft er echter nog een ander doel mee.

3. Lagere Amerikaanse dollar

En dat is een derde punt op de agenda. Een goedkopere dollar is de meest effectieve manier om je schuldenlast te verlagen door je eigen valuta te laten zakken ten opzichte van de valuta van landen waar je een schuld aan hebt en waar je de producten van koopt. Dit versterkt de concurrentiepositie (of verzwakt dat van je handelspartner) en je schuld is goedkoper. De Amerikaanse dollar is in enkele weken van pariteit gezakt naar 1,10 ten opzichte van de euro. Dit betekent dat de schulden én producten gemaakt in Amerika goedkoper en concurrerender worden.

Dit zijn de achterliggende redenen om te gaan onderhandelen over nieuwe voorwaarden. Met enorme handelstarieven in het vooruitzicht moeten landen aan de onderhandelingstafel worden gedwongen om niet alleen afspraken te maken over die tarieven, maar vooral om ervoor te zorgen dat landen de dollar goedkoop houden en bereid zijn om de schulden tegen betere condities te herfinancieren én om de dollar als reserve aan te houden. Dit betekent dat zij dollars en kortlopende Amerikaanse staatsobligaties verkopen en overstappen naar langlopende obligaties met een looptijd van 100 jaar tegen lagere rentepercentages. En dat alles met het mes op de keel.

Tegenmaatregelen

De komende weken worden spannend. Wij voorzien nog tegenmaatregelen van andere landen en machtsblokken. China heeft al stellig gereageerd met slimme en gerichte tegenmaatregelen. Europa en Japan hebben nog geen concrete maatregelen gecommuniceerd. Wel zijn er al bewegingen waarneembaar waarbij landen met elkaar meer zaken gaan doen. Buiten de VS om. Dit beleid herbergt voor alle partijen grote risico’s, maar vooral voor de Amerikaanse burger en het bedrijfsleven. Een sterk oplopende inflatie is juist een reden voor de Amerikaanse kiezer om voor Trump te kiezen. De maatregelen leiden tot een directe stijging van inflatie. Inmiddels zien we in veel Amerikaanse steden massaprotesten ontstaan.

Juist Amerikanen worden hard geraakt

Daarnaast zijn 70 Amerikanen zelf verantwoordelijk voor hun pensioen. Via de zogeheten 401-K beleggen deze Amerikanen voor een totaalbedrag van 7 biljoen dollar op de beurs. U begrijpt dat een val van aandelenkoersen zorgt voor ongerustheid onder dit deel van de Amerikaanse bevolking. Als daar ook nog een recessie bij komt, dan is naar onze verwachting het snel gedaan met de populariteit van de nieuwe regering in eigen land. De gemiddelde Amerikaan heeft natuurlijk hier niet voor gekozen.
Ditzelfde geldt min of meer voor het bedrijfsleven. Veel bedrijven verwachten een sterke economische groei, minder regelgeving en verminderde belastingdruk. Dat dit gepaard gaat met een extreme waardedaling van hun onderneming op de beurs en een snel verslechterend investeringsklimaat in de VS, zijn twee elementen die niet te lang mogen duren. We noemen de ontstane antipathie in Europa jegens Tesla als voorbeeld. Amerikanen worden hard geraakt. Dit zal ongetwijfeld ook in eigen land druk gaan leggen op de nieuwe regering.

Onderhandelaar Trump

Wij gaan ervan uit dat de regering Trump vooraf rekening heeft gehouden met de chaos die nu is ontstaan. Dit is een gedragspatroon wat we op kleinere schaal eerder hebben meegemaakt. In dit klimaat van verwondering, angst en boosheid is de onderhandelaar Trump op zijn best. Dit is waarschijnlijk ook de reden dat er met zoveel agressiviteit wordt ingezet op onderhandelingen met de handelspartners. Ook is duidelijk dat de VS iets moet om de groeiende schuldenberg tegen te gaan. De vraag is of de manier waarop de VS dichter bij een oplossing brengt.